Thursday, April 16, 2009

SISTEM KIRAAN DALAM BAHASA RUNGUS

[1]  ISO = SATU

[2]  DUVO = DUA

[3]  TOLU = TIGA

[4]  APAT = EMPAT

[5]  LIMO = LIMA

[6]  ONOM = ENAM

[7]  TURU = TUJUH 

[8]  VALU = LAPAN

[9]  SIZAM = SEMBILAN

[10]  HOPOD = SEPULUH

[11]  HOPOD OM ISO = SEBELAS

[12]  HOPOD OM DUVO = DUABELAS

.......

[20]  DUVO NOPOD = DUA PULUH

[21]  DUVO NOPOD OM ISO = DUA PULUH SATU

[22]  DUVO NOPOD OM DUVO = DUA PULUH DUA

..........

[30]  TOLU NOPOD = TIGA PULUH

[31]  TOLU NOPOD OM ISO = TIGA PULUH SATU

[32]  TOLU NOPOD OM DUVO = TIGA PULUH DUA

........

[100]  HATUS = SERATUS

[101]  HATUS OM ISO = SERATUS SATU

[102]  HATUS OM DUVO = SERATUS DUA

.......

[110]  HATUS HOPOD = SERATUS SEPULUH

[111]  HATUS HOPOD OM ISO = SERATUS SEBELAS

[112]  HATUS HOPOD OM DUVO = SERATUS DUABELAS

.....

[120]  HATUS DUVO NOPOD = SERATUS DUA PULUH

[121]  HATUS DUVO NOPOD OM ISO = SERATUS DUA PULUH SATU

[122]  HATUS DUVO NOPOD OM DUVO = SERATUS DUA PULUH DUA

..........

[200]  DUVO NATUS = DUA RATUS

[201]  DUVO NATUS OM ISO = DUA RATUS SATU

[202]  DUVO NATUS OM DUVO= DUA RATUS DUA

........

[300]  TOLU NATUS =TIGA RATUS 

[301]  TOLU NATUS OM ISO = TIGA RATUS SATU

[3012]  TOLU NATUS OM DUVO= TIGA RATUS DUVO

........

[1000]  SORIBU = SATU RIBU

[1001]  SORIBU ISO = SERIBU SATU

[1002]  SORIBU DUVO = TIGA RATUS SATU

Sunday, April 12, 2009

MENGENALI BENDA HIDUP DAN BUKAN HIDUP DISEKITAR KITA

Rahat = Laut

Putanaon = Daratan

Buluntung = Pelangi

Avan = Awan

Vatu = Batu

Kazu = Kayu

Kolobintang = Bintang Besar

Korimbutuon = Bintang

Adau = Matahari

Darun = Hujan

Barat = Angin

Borizu =Ribut Taufan

Lusuvon = Pengakhiran dunia dengan bencana yang ditulahkan oleh Tuhan Pencipta seperti Banjir Besar, Tsunami, Gempa Bumi, Gunung Berapi, Ribut Taufan dsbnya.

Lunsut Tana = Gempa Bumi

Gumbang = Gelombang

Kumala = Guntur

Gonit = Petir

Mituvong = Keadaan Menjadi gelap gelita

Tarob = Gerhana Bulan dan Matahari 

MENGENALI PELBAGAI JENIS PENYAKIT

Alasu Tinan = Demam

Bariu = Juling

Bolou = Buta
Bolunan =
Galak = 
Giravat = Jerawat
Inggolow Tulu =Pening Kepala
Kagal = 
Lalata = Kurap
Longohon = Selesema
Mongikod = Batuk
Muhod Tumai = Cirit-Birit
Mulau = Gila
Naduan = Keguguran
Noholu = Keracunan Makanan
Novingkat = Penyakit bagi ibu yang bersalin. Disebabkan kerja kuat pada masa berpantang.
Nukoh = Luka
Orualan Tizan = Sakit Perut
Pogi = Sakit Mata
Porit = 
Pusakan = Batuk dan selesema
Sakit Kaikuman = Sakit Kelamin
Soduon = Tersedu
Tamanang = Mandul 



MENGENALI PELBAGAI JENIS TUMBUHAN

PELBAGAI JENIS KAYU

Adaron
Anggil
Baving
Bogil
Bolotion
Bonsitan
Bulutambang
Buruni
Darasan
Givit
Gosing
Imbarazung
Indaraha
Ipil
Kazuulun
Kobu
Kolikiu
Kopunadan
Kopunadan
Korumanggalang
Kumpat
Kupang
Lama
Lias
Liposu
Lokon
Londog
Madotado
Magkapul
Malapi
Marahang
Maranpalavan
Maratahum
Mazo-Lazo
Mondovungu
Mongkonihab
Monguvou Rapak
Monompuru
Moputopu
Morontindik
Mudsupudsu
Ohopoi
Ombirog
Ombuvasa
Ondiran
Ondulupang
Ondurupis
Panggang
Pokudita
Ramag
Ranggasan
Rinsim
Rondogung
Rovuw
Rungin
Soronsob
Sukablungun
Sungkolingan
Tamalang
Tanggom
Tavavo
Timbagan
Toborus
Toborus
Togomis
Togung
Tolutu
Tongog
Topou


NAMA KELUARGA JENIS NIBUNG

Lampaki
Poring
Rampanau
Sumbiling
Tamalang
Tivung
Tongkungon
Vadan
Vulu

NAMA KELUARGA JENIS KELAPA

Bogung
Boribi
Bvotu
Dobul
Gombizau
Inggaton
Lasas
Luntuk
Magkau
Mangkavazan
Nizuw
Pandan??
Pipit
Polod
Rukatan
Rumbizo
Silad
Sogo
Sunsum
Tobu
Tukal


NAMA KELUARGA PAKIS

Gungguripa
Inolung Rolou
Lomiding
Pakis
Pakung Tiyou
Romisan
Tapaqo

NAMA KELUARGA TALI PENGIKAT 

Batad Mangkahak
Bunsau
Hongkung
Indurunai
Kasou
Kosingan
Ondut
Ontirim
Pampan
Pokizak
Pomodtung
Ruazon
Sangau Pavang
Sobilikan
Tovurukon
Vakau
Valahan Talambi
Valahan Turod
Vingol

NAMA KELUARGA RUMPUT

Gapas Tasu
Ginggiru
Impi-Piiton
Indurunai
Induruzou
Kingkimut
Kulumbog
Kurina
Kutad
Lalapakon
Manga-Langa
Mangodlangod
Mongimpau
Paka
Pirizok
Solinatad
Vaddang

TUMBUHAN YANG DITANAM

Batad
Botutung
Budui
Dalai
Dolikot
Gu’ol
Kalab
Konduruhan
Kosula
Kulumbu
Labuk
Lada
Modlopung
Osu
Parai
Sangup
Sansam
Soguntung
Tavadak
Tobu

MEMPELAJARI PELBAGAI JENIS UNGGAS

Bolinggaung = Kumbang Badak
Bozon = Mentadak
Gantaralan = Mengkarung
Kolibambang = Kupu-Kupu
Bonging = Kumbang
Tovil = Sejenis unggas serupa lalat tetapi besar
Oninipot = Kunang-Kunang
Ontirik = Cengkerik
Hatod Tambang = Belalang (Hijau)
Inanggap = Belalang
Vutu = Belalang Juta
Lipos = Lipas
Gangak = Jenis Lipas
Poguson = Kumbang
Lontugi = Gonggok
Surun = Tebuan
Poniningot = Penyengat
Potizukan = Lebah
Kilau = Semut
Tangkalama’ai = Lipan

MENGENALI PELBAGAI JENIS IKAN AIR TAWAR DAN KERABATNYA

Agum = Ramis
Bohunggun = Siput Berungun
Gipa = Udang Galah
Gomutan = Ikan Keli
Gulupu = Siput Emas
Jalak = Ikan Haruan
Kabou = Ketam
Koruk = Ikan Karuk
Lanoi = Berudu
Omporolungan = Ikan kecil yang panjang mulutnya
Ongkuzu = Ketam Air Tawar
Sapat = Ikan Sepat
Singol = Siput Sedut
Solunsung = Ikan ??
Talapia = Ikan talapia
Tudtul = Siput Air Tawar
Turongou = Ikan ??

Tuesday, January 13, 2009

MENGENALI TUBUH MANUSIA

Mato = Mata
Munung = Bibir
Tulu = Kepala
Tobuk = Rambut
Tolingo = Telinga
Todung =Hidung
Longon = Tangan
Hakod = Kaki
Poo = Paha
Siku = Siku
Liyou = Leher
Palad = Tapak Tangan
Lapap Hakod = Tapak Kaki
Ongkopu = ibu Jari Kaki
Angkakis = Jari Kelingking
Tuduk = Jari Tengah
Bongit = Janggut
Tutok =Otak
Sambakon = Kening
Kirop = Bulu Mata
Linsou mato = Biji Mata
Roo = Dagu
Nipoon = Gigi
Vi'yang = Gusi
Tiilan = Pipi
Kabang = Mulut
Busul/Buntut = Punggung/Pinggul
Totud = Lutut
Pusood = Tali Pusat
Tizan = Perut
Ampangil = Buku Lali
Dila = Lidah
Sondulu = Kuku
Karam =
Pokilok = Ketiak
Torogukan = Kerongkong
Votis = Betis
Undu-undu = hati =heart
Ongkovizau =
Tompodus = ulu hati = pangkreas
Tavak = Pinggang
Buruzut =
Tontolou = Kemaluan Lelaki
Turoi = Kemaluan Perempuan
Togitung = Bulu Kemaluan
Paganakan = Rahim Perempuan
Pimpiloi = Kelintit
Susu = Buah dada
Kakangkab = Dada
Tinai = Usus
Piuhalan = Pergelangan (Kaki, Bahu, Tangan dll)
Romou Mato = Air Mata
Roloi = Air Liur
Giravat = Jerawat
Bongok = Lemak dibawah dagu
Karam=jari kaki
Burangil=tulang tongkeng
Solot=antara punggung/pinggang
Ongkovivau=paru2
Undu2=jantung
Opos=hati
Mumud=gigi depan
Viang=gigi gerham
Gusi=ngonsis
Gigi taring=nipon ngasu
Sosok=gigi gerham(paling hujung)
Buruzut=antara pusat dan anu...,